یکی از جدی ترین توصیه های پزشکی به مبتلایان کاهش وزن است تا بتوان میزان قند خون را ثابت نگه داشت و از عوارض آن پیشگیری کرد. گرچه این مسئله حقیقت دارد اما هر نوع رژیمی نمی تواند ضامن سلامتی باشد. تغذیه بیمار دیابتی باید در وهله اول متعادل، متنوع و متناسب باشد و در ضمن کنترل قند خون نیز درآن گنجانده شود. اما برای رسیدن به این مهم باید انتخاب های صحیح غذایی داشت.
به دنبال تعادل غذایی
دیابت نوع 2 که در اصطلاح به "دیابت چاق کننده" نیز معروف است، در پی کمبود جزئی ترشح انسولین و مقاومت نسبت به انسولین ایجاد می شود که در نتیجه حالت بالا رفتن قند خون را در پی دارد. معمولا بسیاری از افراد بالای 40 سال دچار افزایش قند خون و کمی اضافه وزن می شوند. در این صورت بسیار مهم است تا از ثابت شدن وزن بالا جلوگیری و با رعایت رژیمی مناسب و کم کالری وزن کم کرد.
لازم است تا با دریافت مواد غذایی متناسب با عادات تغذیه ای، ذائقه، شیوه زندگی و... بیمار و به خصوص تمرکز بر اهداف دست یافتنی به نتیجه ای طولانی مدت رسید. رژیم نباید خیلی سختگیرانه و خسته کننده باشد زیرا نه تنها در طولانی مدت با شکست روبرو می شود بلکه عدم تناسب و تنوع لازم آن، به سلامتی آسیب خواهد رساند. در واقع کاهش 15 تا 20% کالری کلی از برنامه غذایی کافی است.
ایده آل ترین حالت جایگزینی عادات تغذیه ای صحیح به آرامی اما مطمئن و درست در برنامه روزانه فرد است. توجه داشته باشید که فواید ایجاد شده در پی تغییر رفتارهای غذایی، پذیرش اجبارها را راحت ترخواهد کرد. به این دستورات باید فعالیت ورزشی را نیز حتی کم اضافه کرد.
محدود کردن تنوع شیرینی جات
دومین نکته در این باره کاهش تنوع شیرینی جات است. اما به این معنا نیست که دریافت شیرینی را به طور کامل از برنامه خود حذف کنید زیرا در این صورت به نفع چربی ها رفتار کرده اید و اشتباه بسیار بزرگی است. باید دانست که نیمی از دریافت کالری روزانه بدن به عهده قندهاست و به خوبی می توان آنها را در وعده های غذایی مختلف تقسیم کرد. با این حال همه قندها ارزش غذایی یکسانی ندارند. مصرف غلات،حبوبات، میوه ها، سبزیجات، شیر و لبنیات باید در تغذیه روزانه گنجانده و بر شکر و شیرینی جات مصنوعی ارجحیت داشته باشد.
غلات و حبوبات جز مواد غذایی ضروری محسوب می شوند زیرا خوراکی های انرژی زا و سرشار از نشاسته هستند. میوه ها و سبزیجات نیز منبع آب، ویتامین ها و مواد معدنی به حساب می آیند. در مورد بعضی خوراکی های حاوی قندهای ساده مانند شکر و بعضی محصولات شیرین مانند عسل و مربا باید گفت که محدود کردن و نه کنار گذاشتن کامل آنها کافی است زیرا آنها نسبت کالری را به هم زده و فاقد ویتامین ها و مواد معدنی هستند. با این حال، برای جلوگیری از افزایش ناگهانی قند خون باید آنهارا در کنار دیگر خوارکی ها و نه تنها میل کرد.
در مورد خوراکی های حاوی قند، انواعی با شاخص قند پایین و متوسط ارجحیت دارند. برنج قهوه ای، نان کامل، غلات، حبوبات،میوه هایی مانند گلابی، آووکادو، هلو و... مناسب هستند. مصرف به اندازه این خوراکی ها در وعده های غذایی اهمیت دارد زیرا دوستان خوبی برای غلبه بر سلامتی خواهند بود.
درمورد نوشیدنی ها نیز تنها آب به عنوان تنها نوشیدنی ضروری، قهوه، چای و دمنوش ها را میل کنید. نوشیدنی های شیرین مانند نوشابه ها و شربت ها مقدار بالایی قند دارند.
کنترل عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی
علاوه بر قند خون باید چربی را نیز یکی از بدترین دشمنان سلامتی دانست. برای کاهش دریافت کالری لازم نیست تا به دنبال راه جادویی باشیم بلکه کم کردن مقدار از چربی خوراکی ها مسئله را حل می کند. به علاوه، با کاهش چربی و کلسترول ازبرنامه غذایی می توان از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی نیز پیشگیری کرد.
دقت در مورد کیفیت خوراکی ها اهمیت زیادی دارد. ترجیحا مواد غذایی با چربی های خوب را انتخاب کنید که ازجمله می توان به روغن های گیاهی مانند روغن کلزا یا ترنوسل اشاره کرد که حاوی اسیدهای چرب ضروری وبعضی ویتامین های محلول در چربی مانند ویتامین E است.
چربی های حیوانی نیز گرچه مضراتی برای سلامتی دارند اما نباید آنها را کاملا از برنامه غذایی کنار گذاشت و باید به نحوی استفاده کرد که کیفیت غذایی آنها حفظ شود. کمی کره تازه خام یا خامه تازه همراه با نان مانعی ندارد.
در حال حاضر همچنین باید به چربی های پنهان در شیرینی جات، پنیر، بعضی نان ها و... توجه کرد. برای تداوم تعادل خوب قند و محافظت از عروق خونی لازم است تا مصرف آنها محدود شود. به جای آنها مصرف منظم ماهی 2 تا 3 بار در هفته و مرغ بدون پوست یا گوشت کم چرب1 تا 2 بار در هفته در برنامه غذایی بگنجانید.
به طور خلاصه منابع چربی متنوعی مصرف کنید. اما توجه داشته باشید که چربی ها چه حیوانی و چه گیاهی باید به اندازه مناسبی مصرف شوند. همچنین بهتر است غذاها با روغن کمی طبخ شده و در انتخاب نوع روغن نیز دقت شود. کباب کردن یکی از بهترین روش ها برای پخت غذا بدون روغن است.
بشقاب سالم و متعادل
برای انتخاب بهترین تعادل قند لازم است تا ساعات غذاخوردن منظمی (حداقل 3 وعده غذایی ) داشت، عادات تغذیه ای صحیح را در پیش گرفت و تقسیم بندی خوب غذایی را در طول روز رعایت کرد. بسیار مهم است تا خوراکی های زیر در هروعده غذایی گنجانده شود:
- میوه یا سبزی خام
- گوشت یا ماهی یا تخم مرغ
- غذای نشاسته ای ( برنج، ماکارونی، ...) همراه با سبزیجات سبز
- لبنیات
- یک تکه نان کامل
- آب
به برنامه غذایی خود تنوع بدهید و از آن لذت ببرید. شادی، اخلاق خوب و کمی ورزش ضامن سلامتی خواهد بود.
